Effectief toezichthouden voor advanced commissarissen

Een maatschappelijke onderneming die naar behoren presteert en zijn ambities realiseert, doet het goed. Maar is dat hetzelfde als het goede? Zijn we nog wel op de juiste weg, kunnen we de vraagstukken van de toekomst aan? Deze vragen zal een eigentijdse RvC zich regelmatig stellen. Om ze te beantwoorden is het nodig dat bestuur en Raad van Commissarissen zich veel completer met elkaar verhouden dan alleen volgens de traditionele rolverdeling. En dat is meer dan toezicht houden op het realiseren van de eerder vastgestelde doelen – inclusief de financiële performance – en ook méér dan als klankbord optreden voor dilemma’s of plannen die de bestuurder voorlegt.

Bij de ontwikkeling van nieuw beleid of de behandeling van majeure vraagstukken, is meestal al vanaf het begin sprake van samenspraak met de bestuurder. Inbreng van de raad is gebaseerd op ervaringen uit de eigen beroepspraktijk en de dialoog met interne en externe stakeholders. Een raad die wacht ‘tot het klaar is’, biedt onvoldoende toegevoegde waarde en laat kennis liggen die de leden van de raad van buiten naar binnen kunnen brengen.

De kunst is dan wel om respect te hebben voor ieders eigen rol en – onverlet de werkgeversrol van de raad – gelijkwaardig met elkaar het debat te voeren. Indien één van beide gremia zich bovengeschikt voelt aan het andere, is geen sprake van gezonde checks and balances en verstoort dit de kwaliteit van de discussie en de besluitvorming. Rolbewustzijn is dan cruciaal en altijd moet worden voorkomen dat de raad op een “schaduwbestuur” gaat lijken of door het gezamenlijk optrekken zijn scherpte kwijtraakt. Het uiteindelijke doel is dat het samenspel een middel is om een goed antwoord te hebben op de maatschappelijke vraagstukken van de toekomst. Ervaring leert dat een beter samenspel bevorderlijk is voor het innovatief denken en handelen van de organisatie. En dat is in deze tijd geen overbodige luxe.

Deze masterclass wordt in samenwerking met de NVTZ Academie (Vereniging van Toezichthouders in Zorg & Welzijn), de VTOI-NVTK Academie (Vereniging voor Toezichthouders in Onderwijsinstellingen en Kinderopvang) en de VTH Academie (Vereniging van Toezichthouders in Hogescholen) georganiseerd. Geïnteresseerden vanuit de vier maatschappelijke sectoren kunnen zich hiervoor aanmelden.

Doelgroep
Deze masterclass is bestemd voor commissarissen met minimaal 1 periode (4 jaar) ervaring in toezichthouden.

Programma
Het ontwikkeltraject bestaat uit drie delen, waarin u als ervaren toezichthouder samen met gelijkgestemden na een korte theoretische samenvatting van onderwerpen op het gebied van boardroom dynamics aan de slag gaat met (eigen) ingebrachte casuïstiek van de deelnemers en van de docenten.

Deel 1: Theorie door het volgen van een online college (te volgen op een door de deelnemers gewenste tijd tot 2 weken voorafgaand aan deel 2)

De deelnemers krijgen een online college (1 uur) aangeboden en worden verzocht een aantal relevante teksten door te nemen. Aan de orde komen de volgende onderwerpen:

• De formele (onderscheiden) taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van bestuur en RvC
• De samenhang van bestuur en toezicht: verbondenheid, gedeelde verantwoordelijkheid
• De rolinvulling bij ontwikkeling van strategie en majeure projecten en de kenmerken van een goede dialoog
• Werken aan wederzijds vertrouwen
• De verschillen tussen “old school” en “new school” governance
• Het traject van besluitvorming
• De informatievoorziening, de bronnen en de eigen verantwoordelijkheid van de raad
• De stakeholders en de dialoog daarmee
• Onafhankelijkheid en oordeelsvorming

Het aangeboden lesmateriaal blijft nog een jaar online beschikbaar.

Deel 2: Een live-bijeenkomst (van 14.00 tot 20.00 uur, twee weken na deel 1)

Het uitgangspunt is dat de deelnemers kennis hebben genomen van de theoretische noties, zodat stap 2 ook daadwerkelijk interactief kan zijn. Op basis van stap 1 formuleren de deelnemers vragen en dilemma’s en brengen voorafgaand aan de live-bijeenkomst (bij voorkeur eigen) casuïstiek in. De docent verwerkt dit alles in het programma dat in het verlengde ligt van stap 1. Reflectie en andere inbreng van de deelnemers, het moderatorschap van de facilitator en inhoudelijke inbreng van de docent zorgen voor nieuwe perspectieven en inzichten. Deze inzichten zijn vervolgens van meerwaarde voor de eigen praktijk van toezichthouden.

Voorbeelden van eigen in te brengen casuïstiek:

1. U bent als ervaren en bovendien “new school” commissaris onlangs benoemd in een nieuwe raad. U schrikt van de traditionele manier van werken. De directeur presenteert zijn nieuwe ondernemingsplan en de raad ziet dat eigenlijk voor het eerst. Wat moet er gebeuren en wat gaat u doen?
2. Uit de financiële meerjarenbegroting blijkt dat de organisatie binnen een jaar of vijf helemaal vastloopt. Met kleine ingrepen gaat het niet lukken. Wat moet er nu gebeuren en wat is de rol van de RvC daarbij?
3. Het nieuwe ondernemersplan wordt gepresenteerd aan een aantal relevante stakeholders. De bestuurder heeft de raad uitgenodigd. Wat betekent dat, hoe bereidt u zich voor en wat gaat u daar doen?
4. De RvC beseft dat de organisatie zich strategisch meer moet inspannen om de maatschappelijke opgaven waarvoor de organisatie bedoeld is, aan te gaan. Er wordt echter door het bestuur niet adequaat genoeg op ingespeeld. Wat doe je als RvC?
5. De RvC ziet duidelijk het belang van intensieve samenwerking met andere organisaties om strategische vraagstukken aan te kunnen pakken. De bestuurder aarzelt. Wat doet de raad?
6. De RvC beseft dat de organisatie zich strategisch meer moet inspannen om de maatschappelijke opgaves waarvoor de organisatie bedoeld is, aan te gaan. Er wordt echter niet adequaat genoeg op ingespeeld. Wat doe je als RvC?

Deel 3: Online bijeenkomst (gezamenlijk 1,5 uur, vier weken na deel 2)

In deze bijeenkomst wordt teruggekeken op het traject en het effect op de eigen situatie besproken en beoordeeld. Ook tijdens deze sessie zal de docent ervoor zorgen dat relevante inhoudelijke materie aan bod komt. Mocht u verhinderd zijn tijdens deze bijeenkomst, dan is het helaas niet mogelijk om deze in te halen bij een andere groep. Dit deel is namelijk een verlengstuk van de fysieke bijeenkomst.

De beoogde betekenis van het leertraject voor elke deelnemer

De deelnemer is zich bewust van de verschillen tussen “new school” en “old school” governance en kan omschrijven wat dat voor de eigen organisatie betekent. Hij heeft handvatten om daar zelf een rol in te spelen. De deelnemer is zich zodanig bewust van zijn rol dat hij het onderscheid adviseren en toezichthouden scherp kan beoordelen, ook als op meerdere momenten in een besluitvormingstraject in een gelijkwaardige sfeer stevig wordt gedebatteerd tussen bestuurder en raad. De deelnemer is in staat om ook in het overleg met in- en externe stakeholders rolverwarring te voorkomen en daarbij zowel voor de bestuurder als voor de organisatie toegevoegde waarde te leveren.

Last but not least wordt door de uitgesproken interactieve werkvorm indringend kennis gemaakt met de andere deelnemers en daarmee het netwerk uitgebreid en verrijkt.

Annuleringsvoorwaarden

Bij annulering vanaf één maand tot twee weken voor aanvang van de masterclass brengen wij u 50% van de kosten in rekening. Bij annulering korter dan twee weken voor aanvang van de masterclass brengen wij u 100% van de kosten in rekening. Bij verplaatsing van een opleidingsdag zijn wij genoodzaakt om €95,- locatiekosten in rekening te brengen. U kunt zich natuurlijk altijd, zonder extra kosten, laten vervangen door een collega commissaris; informeer ons hierover per mail. De VTW Academie behoudt zich het recht voor de datum van de masterclass, de locatie of de kosten te wijzigen. Een inschrijving kan in dat geval kosteloos worden geannuleerd. Voor meer informatie kunt u ons altijd bellen op 0570 76 00 06 of mailen naar vtw@academievoortoezichthouders.nl.

Aanmelden